Galaktik Çarpışmalar – Samanyolu ve Andromeda Galaksisi

Evrenin genişlemesinden dolayı galaksilerin birbirinden uzaklaştığını ve bizden ne kadar uzaksa o kadar hızlı uzaklaştığını bilmekteyiz. Hatta bir noktadan sonra hızları normalde olsa genişlemeden dolayı ışıktan hızlı uzaklaştıklarını da biliyoruz. Bu yüzden evrenin büyük bir kısmının ışığı bize hiç ulaşmayacağından görülebilir evren dediğimiz bir kısmı gözlemleyebiliyoruz.

Fakat galaksilerin tamamı birbirinden uzaklaşmıyor. Galaksi kümeleri dediğimiz bir çok galaksilerin bir arada bulunduğu kümeler vardır. Kütleçekim bu galaksileri bir arada tutmaktadır. Mesela Andromeda gibi galaksiler bizim yerel gökada kümemizdeki komşularımızdır. Andromeda galaksisi ise direk bize doğru hareket etmektedir.

Andromeda galaksisi 220.000 ışık yılı genişliği ile Samanyolu galaksisinden (100.000 ışıkyılı) daha büyüktür. Samanyolu ortalama 300 milyar yıldız içerirken Andromeda galaksisi ise 1 trilyon yıldız içermektedir. Hızı saatte 402.336 km’dir ve Samanyolu galaksisinden 2.000 kat daha fazladır bu. Yönü ise biziz.

Astronomlar iki galaksinin çarpışmasının tahminen 4,5 milyar yıl sonra gerçekleşeceğini düşünüyor. Bu göze korkutucu gelse de aslında evren için oldukça sıradan bir şeydir. Cüce galaksiler çarpışarak bizim gibi daha büyük eliptik galaksileri meydana getirir. Andromeda galaksisi bize sıra gelmeden önce başka bir galaksi ile çarpışmıştır. Samanyolu ise SagDEG gibi bir çok cüce galaksi ile çarpıştır. Hatta şu anda diğer uçta cüce bir galaksiye zaten birleşmektedir.

Andromeda ve Samanyolu galaksilerinin çarpışması sırasında eğer dünya halen yerinde ise ve biz de yaşıyorsak göreceğimiz görüntü bu olacaktır.

Öncelikle bazı yerlerde ve bazı kişilerce bu durumun sanki güneş sisteminin ve yıldızların yokoluşu gibi anlatmasından rahatsızlık duyduğumu söyleyip gerçeklerden bahsedeğim. Her iki galaksinin de yıldız sayılarını yazdım zaten. Güneş’in en yakın komşusu Alfa Centauri 4,2 ışık yılı uzaklıtkadır. Eğer Güneş bir pinpon topu büyüklüğünde olsaydı Alfa Centauri 1100 km uzaklıktaki bir bezelye olurdu. Şimdi ise her iki galaksideki yıldız sayısına ve galaksilerin büyüklüğüne göre yoğunluğunu hesapladığımızda ortalama 3,2 km’de bir pinpon topu büyüklüğünde bir yıldız olduğu anlaşılır. Galaksinin büyüklüğü ise 30 milyon km olur. Yani böyle bir çarpışmada kütleçekim etkisi ile galaksinin dışına savrulma ihtimali dışında hiç bir şey olmayacaktır güneş sistemine çok büyük bir ihtimalle. Eğer dışa savrulursak ta pek bir farklılık olmayacaktır, büyük Samanyolu manzarasının gitmesi dışında. %50 ihtimalle galaksinin merkezine olan uzaklığımız 3 katına çıkacak ama galaksi içerisinde kalacağız. Tabi biz derken güneş sisteminden bahsediyorum.

Neyse konumuza geri dönelim.

İki galaksinin birleşiminde yaşanacaklar şunlardır. Yıldızlararası tozlar ve bulutsuların yoğunlaşma oranı daha da artacağından yıldız oluşum miktarı birden bire fırlayacaktır. Bundan dolayı önyıldız dediğimiz bebek yıldızların sayısı inanılmaz artacak. Bu durumda bulutsular daha fazla ışıldayacak ve merkezdeki süper karadelikler daha çok madde yutacaktır -kuasar olmaya kadar gidebilir-. Aşırı yıldız oluşumundan yıldızlararası ortamda hidrojen miktarı çok azalacaktır.

Kütleçekimin her galaksiyi de birleştirip dengeye oturtması ortalama 2 milyar yıl sürecektir, merkezlerindeki süper kara deliklerin birleşmesi ise daha da uzun. Fakat bu hikayemizin sonu değil. Andromeda tek başına değil, bir yol arkadaşına sahip.

Messier 33, diğer adı ile Üçgen gökadası, yerek gökada gümemizdeki 3. en büyük galaksidir. İki galaksi birleşip Milkdromedia galaksisini oluşturduktan bir kaç milyar yıl sonra da Üçgen gökadası ile bir çarpışma yaşayacak. Oluşacak daha büyük galaksi diğer galaksileri de kendine çekerek daha fazla çarpışmalar yaşanacak. En sonunda ise yerel gökada kümesindeki tüm galaksiler birleşmiş olacak ve yıldızlararası ortamda hammadde kalmadığından yıldız oluşumunun duracağı ölü bir dev galaksi haline gelecektir.

Aşağıdaki videoda iki galaksinin birleştiği animasyonu izleyebilirsiniz.