Evrenin En Kudretli Fakat Pek Ne Olduğu Bilinmeyen Gücü,Kuasarlar!
Aslında kuasarlar sırf benim için değil de astrofizik ve astronomi için de en şaşırtıcı ve mistik objedir. Kuasarlar ya da diğer adıyla yıldız benzeri radyo kaynağı (quasi-stellar radio sources) evrendeki en parlak ve keşfedilebilen en uzak objelerdir. O kadar parlaklar ki, o kadar enerji yayıyorlar ki güneş sistemimizin büyüklüğünde olmasına rağmen samanyolu galaksisinin 10 veya 100 katı kadar enerji yayabiliyor. Kuasarlar o kadar uzak ki (Dünyadan 10-12 milyar ışık yılı uzaklıkta keşfedilenler mevcut) onları bir yıldız gibi görebiliyoruz normal teleskoplarla. Fakat radyoteleskoplarla incelendiği zaman normal bir yıldıza göre çok büyük bir miktarda radyo yayınımı görülüyor. Bundan dolayı isimleri yıldız benzeri radyo kaynağı yani kısaca kuasardır. Kuasarlar evrendeki en büyük kırmızıya kaymaya sahip objelerdir. Evrenin genişlemesinden dolayı bir obje bizden ne kadar uzaksa o kadar büyük kırmızıya kayıyordur yani uzaklaşıyordur. Bazı kuasarların bizden saniyede 240.000 km hızla uzaklaştığı tahmin edilmektedir.
Peki tam olarak nedir bu kuasar? Aslında başlıkta da belirttiğim üzere pek bilinmiyor. Evrenin ilk bir kaç milyar yılında ilk galaksi oluşumları olduğu tahmin ediliyor.
Peki tam olarak nedir bu kuasar? Aslında başlıkta da belirttiğim üzere pek bilinmiyor. Evrenin ilk bir kaç milyar yılında ilk galaksi oluşumları olduğu tahmin ediliyor. Hatta belki de bizim samanyolu galaksimiz zamanında bir kuasardı belki de ve merkezindeki süper kara delik bundan kaynaklanmaktadır. Bu güçlü radyo kaynağının sebebi ise süper kara deliğin büyük miktarlarda madde yutarken (senede 10 güneş kütlesi diye tahmin ediliyor) olay ufkuna girmeden önce maddelerin giderek hızlı dönmesi ve sürtünmesi ile aşırı ısınması ve bunun sonucunda da x-ray, ışık, gamma ışınımları ve radyo dalgaları yaymaya başlaması olarak tahmin ediliyor. Karadelikten ışık bile kaçamadığına göre bu ışınımların merkeze girmeden olay ufkunun çevresinde oluştuğunu anlayabiliriz.
İlk zamanlarda kuasarların ak-delikler olduğu düşünülüyordu. Yani karadeliğin zıttı. Bu düşünceye göre başka evrenlerdeki karadeliklere giren maddeler bu ak-deliklerden çıkıyordu ve evrenimize taze madde girişi sağlıyordu. Fakat bu popülerliğini yitirmiş bir düşünce artık. Aynı zamanda bir bakıma nötron yıldızları ile karşılaştırma yapabilecek benzerliğe sahiptir. Nötron yıldızları da (pulsar olanları) kendisinden oldukça büyük radyo yayınımı yapan objelerdir.
Not: Bana kuasarlar hakkında sorduğum soruya verdiği cevaptan ötürü Zafer Emecan’a ve Yılmaz Filik’e teşekkür ederim = )
