Jüpiterin Kırmızı Lekesiyle İlgili Soru Cevaplandı
Jüpiter ve ünlü kırmızı lekesi. Cassini aracı ile 2000 yılında fotoğraflandı.
Kırmızı leke güneş sistemindeki en mistik şeylerden birisidir. 2-3 tane dünyayı içine alabilecek olan dev fırtına normalde bir kaç yüzyıl önce sona ermeliydi. Ama halen burada.
Harward üniversitesinde doktora sonrası görevlisi olan Pedram Hassanzadeh, California üniversitesinde sıvı dinamikleri konusunda profesör olan Philip Marcus bu gizemi açıklayabileceklerini düşünüyorlar. Çalışmaları aynı zamanda okyanus girdapları ile yıldız ve gezegen oluşumların katkıda bulunabilecek fikirler içeriyor.
Hassanzadeh “Şu anki duruma göre kırmızı leke oluştuktan bir kaç yüzyıl sonra yok olması gerekiyordu ama halen burada” dedi.
Kırmızı lekenin içindeki ve çevresindeki türbülanslar ve dalgalar onun enerjisini dağıtıyor. Aynı zamanda ısısı dağıldığı için enerjisi de azalmalı. En sonunda ise kırmızı leke iki tane farklı yönlerdeki jet akışının ortasına oturmuş. Bu onu yavaşlatmalıydı.
Bazı araştırmacılar kırmızı lekenin küçük girdapları yutarak enerjisini koruduğunu öne sürüyor. Marcus ise “Bilgisayar modellemeleri bunun işe yaradığını gösterdi ama gerçekte kırmızı lekeyi bu kadar uzun süre hayatta tutacak kadar küçük girdapların çok olmadığı biliniyor” dedi.
Gizem bilinmezliğini sürdürürken Hassanzadeh ve Marcus kendi modellemelerini oluşturdular. Diğer modellemelerden faklıydı çünkü 3 boyutluydu ve çok yüksek çözünürlüğe sahipti. Çoğu girdap modellemesi yatay rüzgarlardan oluşuyordu ki bu enerjinin büyük kısmının olduğu bölümdür. Ama gerçekte girdapların dikey rüzgarları vardır fakat daha az enerjiye sahiptir.
Hassanzadeh “Daha önceki modellemelerde sadece yatay rüzgarları kullandılar çünkü dikey rüzgarların önemsiz olduğunu düşündüler ya da çok küçük dikey rüzgarlar eklediler çünkü modellemesi oldukça zorluydu” dedi.
Ve sonunda dikey rüzgarların kırmızı lekenin gizeminin çözümünü barındırdığı anlaşıldı. Dikey rüzgarlar soğuk gazları yukarıdan merkeze indirirken aşağıdaki sıcak gazları da merkeze çıkarıyordu. Bu sayede girdabın kaybolan enerjisi yenileniyordu.Model aynı zamanda jet akışlarından rüzgarın girdabın çalındığını ve bu sayede enerji pompalandığını da gösterdi.
Hassanzadeh’a göre bu modelleme aynı zamanda dünyadaki girdapların neden uzun sürdüğünü açıklamada da kullanılabileceğini düşünüyor.
Kaynak:
