Merhaba arkadaşlar.
Daha önceki Evrenin Zaman Çizelgesi -Bölüm 1-‘in devamı olan bu yazımda geriye kalan beş evreyi yazacağım. Bunlar sırasıyla,
Güzel bir gecede dışarıda oturup gökyüzünü incelediğinizi hayal edin. Dolunay göz alıcı ışığıyla gökyüzünü dolduruyor. Birdenbire dolunayın ortadan kaybolduğunu görseydinizn asıl bir manzara ile karşılaşırdınız?
Bu sorunun cevabı 2011 yılında Tajikistan’da tam ay tutulması esnasında çekilen videodur. Ay tutulması esnasında Dünya, Güneş ve Ay’ın arasına girerek Ay’ın ciddi bir şekilde kararmasına ya da gördüğümüz şekli ile kızarmasına sebep olur. Ay tamamen karanlık olmaz çünkü Dünya’nın atmosferinden yansıyan ışık halen üzerine düşmektedir.
Greenwich Kraliyet Gözlemevi’nin ve BBC’nin Sky At Night programının her yıl tekrarlanan Yılın En İyi Astronomi Fotoğrafı yarışması vardır. 2014 yılı için muhteşem resimler yollandı ama sadece bazıları en iyiler ödülünü alabildi. Yarışmanın sonuçları açıklandı ve resimler inanılmaz güzellikte.
Evrenin genişlemesinden dolayı galaksilerin birbirinden uzaklaştığını ve bizden ne kadar uzaksa o kadar hızlı uzaklaştığını bilmekteyiz. Hatta bir noktadan sonra hızları normalde olsa genişlemeden dolayı ışıktan hızlı uzaklaştıklarını da biliyoruz. Bu yüzden evrenin büyük bir kısmının ışığı bize hiç ulaşmayacağından görülebilir evren dediğimiz bir kısmı gözlemleyebiliyoruz.
Fakat galaksilerin tamamı birbirinden uzaklaşmıyor. Galaksi kümeleri dediğimiz bir çok galaksilerin bir arada bulunduğu kümeler vardır. Kütleçekim bu galaksileri bir arada tutmaktadır. Mesela Andromeda gibi galaksiler bizim yerel gökada kümemizdeki komşularımızdır. Andromeda galaksisi ise direk bize doğru hareket etmektedir.
10 sene önce, 1 temmuz 2004 yılında Cassini uzay aracının ana motorlarının bağlantısı kesildi ve ayrıldı. İşte o anda, roketlerin ateşi kesilip ayrıldığında Cassini insanlığın bir kilometre taşını oluşturdu: Satürn’ün yörüngesine giren ilk uzay aracı oldu.
Cassini için ne desek azdır aslında. Yaptığı keşifler insanlık tarihine altın harflerle kazılabilecek cinsten. Bugünün Satürn’ün yörüngesine girişinin 10. yılı olması nedeniyle onun çektiği binlerce resmin arasından bazılarını paylaşacağım buradan.
Ben hatırlıyorum lisedeyken Bilim-Teknik dergisini okuduğum zamanlar çok sevdiğim zamanlardı. Aslında şimdiki çocuklara baktığımda onları hem şanslı hem de şanssız olarak görüyorum (görende beni 60larını geçmiş zannedecek ama zaman hızlı yapacak bir şey yok). Şanslılar çünkü bize göre çok daha fazla olanağa sahipler ve internette devasa bir bilgiye (çoğu yanlış da olsa) rahatlıkla ulaşabiliyorlar. Ama şanssızlar çünkü benim lisedeyken yaşadığım o heyecanı, hayal dünyasını yaşayamıyorlar. Aslında ben şu anda da yaşayamıyorum onu mesela. Örnek verirsek ben o dergiyi okuduğumda kara deliğin kenarında yürür ve içine bakmaya çalışırdım. Europa uydusunun yüzeyinde yürürdüm ve buzun altında ne var onu merak ederdim. Olmadı orion bulutsusuna giderdim. Hayal dünyamız böyle genişti ve iyi ki o zamanlarda çocukluğumu yaşamışım diyorum.
O zamanlardan anılarımı getirirken şunu da getireyim. O vakitler cassini uzay aracı daha yeni fırlatılacaktı. Yapacakları keşiflerin hayali bile cezbediyordu bizi. Şimdi ise bu heyecanımızda ne kadar haklı olduğumuzu görüyoruz. Bu keşif ise aslında tahmin edilen bir keşifti diyebiliriz.
Güneş sisteminin ikinci büyük gezegeni Satürn’ün uydusu Enceladus’un yüzeyinin altında büyük bir su kütlesi olabileceğine ilişkin işaretler güçleniyor.
Satürn’ün altıncı büyük uydusunun güney kutbunda, “şerit” gibi görünen bölümlerden uzaya fışkıran buzlu maddelerin görüntülenmesi bilim dünyasında heyecan yaratmıştı. Araştırmacılar, Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA’ya ait Cassini uzay aracının uydunun üzerinde uçarken yaptığı ölçümler sayesinde, suyun yerçekimsel sinyallerini tespit etti.
Prof Luciano Iess, BBC’ye açıklamasında “Ölçümlerimiz, Kuzey Amerika’daki Superior Gölü büyüklüğündeki bir su kütlesinin varlığına işaret ediyor” dedi.
Bu İtalya’daki Garda gölünün 245 katı kadar bir su kütlesine karşılık geliyor.
Prof Iess ve ekibinin ulaştığı veriler, 500 kilometre genişliğindeki uydunun, dünyadan sonra mikrobiyal yaşam araştırmaları yapmak için en ideal yer olabileceğini gösteriyor.
Cassini’nin verileri, Enceladus’taki su kütlesinin yüzeyin 40 kilometre altında olduğuna işaret ediyor. Bu, kütlenin kayalık katmanın üzerinde olması anlamına geliyor.
Buzulaltı okyanusunun varlığına ilişkin ilk veriler, Cassini’nin 2005’te uydunun dağınık bir atmosfere sahip olduğunu tespit etmesiyle alınmıştı.
Daha sonraki gözlemlerde, bu atmosferin varlığı, kaplanların çizgilerini andıran şeritlerden yayılan mineral zengini buhara bağlanmıştı.
Cassini, daha sonra bu buharların çok miktarda tuz ve organik molekül içerdiğini belirlemişti.