Herhangi Bir Şey Işıktan Hızlı Hareket Edebilir mi?
Evrenin kendisi ışıktan daha hızlı bir şekilde genişliyor. Ama bu göreliliğin ışık hızı sabitliğini bozmuyor. Çünkü bir hareket söz konusu değil. Bunun nasıl olacağı biraz karışık, dolasıyla hadi baştan başlayalım: Büyük Patlama. Ortalama 13,8 Milyar yıl önce evrendeki tüm maddeler tüm yönlere doğru savruldu. Bu ilk patlama evrenin halen genişlemesine sebep oluyor. Bilim insanları bunu diğer birkaç sebeple beraber Doppler efektinden dolayı bilebiliyorlar. Işığın dalga boyu galaksiler bizden uzaklaştıkça değişiyor, tıpkı bizden uzaklaşan bir ambulansın siren sesinin değişmesi gibi.
Örnek olarak bizden 3 milyar ışık yılı uzaklıktaki Hydra galaksi kümesini ele alalım. Astronomlar dünya ile Hydra arasındaki mesafeyi galaksi kümesinden gelen ışığa bakarak ölçtüler. Bu ışık prizmadan geçirilirse Hydra’nın hidrojenleri kırmızı, mavi-yeşil, mavi-mor, mor olarak 4 şerit halinde gözükmelidir. Fakat Hydra’dan ışık bize gelene kadar bu şeritler kırmızı –düşük enerji sonları- spektrumuna kaymıştı. Uzay boyunca yolculuğunda ışığın dalga boyları gerginleşmişti. Ne kadar uzun yolculuk yaparsa ışığın dalga boyları o kadar gerginleşir. Işık ne kadar kırmızıya doğru kaymışsa ışık o kadar uzaklaşmış demektir. Bu kaymanın büyüklüğüne kırmızıya kayma ismi veriliyor ve bilim insanlarının bir cismin uzayda ne kadar uzaklaştığını tespit etmelerine olanak sağlıyor. Hydra tek kırmızıya kayan uzak galaksi kümesi değil elbette. Her şey uzaklaşıyor, çünkü evren genişliyor. Hydra’yı tespit etmek daha kolay çünkü ne kadar uzaksa bize o kadar hızlı uzaklaşıyor demektir.
“Evrenin genişleme hızının hiçbir limiti yok.” Diyor Johns Hopkins Üniversitesi’nden Charles Bennett. Einstein’nın uzaydaki hiçbir şey ışıktan hızlı hareket edemez teorisi halen doğru çünkü uzayın kendisi ışıktan hızlı bir şekilde büyüyor. Uzayın kendisi haricinde galaksiler uzayın içinde hareket ediyor ve uzaklaşıyorlar tıpkı giderek büyüyen bir ekmeğin içinde hareket eden kuru üzüm gibi. Bazı galaksiler bize o kadar uzakta ve o kadar hızlı uzaklaşıyorlar ki ışıkları bize asla ulaşamayabilir. Yani burada herhangi bir şeyin ışıktan hızlı hareketi söz konusu değil. Evrenin toplam genişlemesinin miktarı ışık hızından fazla.
Populer Science-FYI: Can Anything Move Faster Than Light?
